Fiqh & Perundangan Islam

“... dalil dan hujah merupakan roh kepada fiqh.” (xlii)

“Sesiapa yang menghadkan fiqg Islam semata-mata berdasarkan al-Quran, sebenarnya dia telah menolak atau menghancurkan Islam daripada akar umbinya. Perbuatan itu adalah perbuatan musuh agama. Begitu juga menyempitkan fiqh berdasarkan sunnah sahaja, sesungguhnya ia menyempitkan dan merosakkannya.” (xliii)

Tarjih = penjelasan

Rajah = jelas

Harus bertaqlid kepada semua mazhab walaupun ini akan menyebabkan berlakunya talfiq ketika darurat, keperluan, tidak mampu dan uzur. Ini boleh dilakukan kerana menurut pendapat yang sah dalam Mazhab Maliki dan juga sekumpulan ulama Hanafi, mereka mengharuskannya. Begitu juga harus mengambil mazhab yang mudah ataupun menggunakan rukhsah (keringanan) jika keadaan memerlukan atau kerana sesuatu maslahat, kerana agama Allah adalah mudah dan tidak susah. (xliv)

Walaupun demikian, tidak mencari rukhsah dengan tujuan yang sia-sia atau untuk memuaskan hawa nafsu sendiri, seperti seseorang itu memilih pendapat daripada mana-mana mazhab yang ringan tanpa sebarang keperluan atau keuzuran. (xlv)

Ibnu Umar berkata : “Majlis fiqh adalah lebih baik daripada beribadat 60 tahun.” (xlvii)


FIQH & PERUNDANGAN ISLAM (Al-Fiqh al-Islami wa Adillatuhu al-Juz al-Awwal) oleh Syeikh Wahbah az-Zuhaili. Terjemahan Syed Ahmad Syed Hussain et al. Terbitan DBP-KPM-KL 1995 (cetakan kedua)

http://alexanderwathern.blogspot.com/2011/01/fiqh-dan-perundangan-islam-1.html

‘Fiqh’ dari segi bahasa ialah ‘faham’. (ms 1)

Mujtahid ialah seorang yang mempunyai bakat dan kemampuan untuk mengeluarkan hukum daripada sumbernya. ( ms 13)

Kalimah ‘mazhab’ dari segi bahasa ialah ‘tempat untuk berjalan’ ataupun ‘jalan’ itu sendiri. (ms 14)

Benih pertumbuhan mazhab telahpun bermula pada ZAMAN SAHABAT Rasulullah saw. Sebagai contoh, telah wujud apa yang dinamakan mazhab A’isyah, mazhab Abdullah bin Umar, mazhab Abdullah bin Mas’ud dan lain-lain lagi. (ms 14)


ZAMAN TABIIN

Said al-Musayyab (Madinah)

Urwah bin az-Zubair (Madinah)

Al-Qasim bin Muhammad (Madinah)

Kharijah bin Zaid (Madinah)

Abu Bakar bin Abdul Rahman (Madinah)

Sulaiman bin Yasar (Madinah)

Ubaidullah bin Abdullah (Madinah)

Nafi, bekas hamba Abdullah bin Umar (Madinah)

Alqamah bin Masud (Kufah)

Ibrahim an-Nakha’i (Kufah)

Hassan al-Basri (Basrah)


KURUN KE-2 HIJRAH

Sufian bin Uyainah (Makkah)

Malik bin Anas (Madinah)

Hassan Basri (Basrah)

Ishak bin Ruhawaih (Naisabur)

Abu Hanifah (Kufah)

Sufyan ath-Thauri (Kufah)

Auzai (Syria/Syam)

Asy-Syafie (Mesir)

Abul Laith (Mesir)

Abu Thaur (Baghdad)

Ahmad (Baghdad)

Daud az-Zahiri (Baghdad)

Ibnu Jarir at-Tabari (Baghdad)

(ms 14)

FIQH & PERUNDANGAN ISLAM (Al-Fiqh al-Islami wa Adillatuhu al-Juz al-Awwal) oleh Syeikh Wahbah az-Zuhaili. Terjemahan Syed Ahmad Syed Hussain et al. Terbitan DBP-KPM-KL 1995 (setakan kedua)

http://alexanderwathern.blogspot.com/2011/01/fiqh-dan-perundangan-islam-2.html

MAZHAB HANAFI

Asas mazhabnya ialah Al Kitab, sunnah, ijma’, qias dan istihsan.

Beliau telah menghasilkan sebuah kitab dalam bidang ilmu kalam iaitu al-Fiqh al-Akbar.

Dalam bidang hadith beliau mengahsilkan al-Musnad. Walau bagaimanapun tidak terdapat penulisan beliau di bidang ilmu fiqh. (ms 15)

MAZHAB MALIKI

Kitab beliau al-Muwatta’ adalah sebuah kitab besar dalam hadith dan fiqh.

Beliau telah membina mazhabnya berdasarkan 20 perkara. 5 daripada al-Quran dan 5 daripada sunnah, iaitu nas al-Kitab, zahirnya yakni umumnya, dalilnya yakni mafhum al-mukhalafah, mafhumnya yakni mafhum al-muwafaqah, tanbihnya yakni tanbih di atas ‘illah.

Yang lain ialah al-ijma, al-qiyas, amal ahli Madinah, qaul as-Sahabi, al-istihsan, sadd al-dharai meraikan khilaf, istidhab, al-masalihal mursalah dan syar man qablana. (ms 16)

MAZHAB SYAFIE

Di Baghdad, Imam Syafie telah mengarang kitab qadim bernama al-Hujjab yang mengandungi mazhab qadim. (ms 20)

Di antara hasil karya beliau ialah al-Risalah yang merupakan penulisan pertama di bidang ilmu usul fiqh, dan kitab al-Umm di bidang fiqh berdasarkan mazhab jadidnya. (ms 21)

Imam Ahmad berkata , “Imam Syafie ialah orang yang paling alim berhubung dengan kitab Allah dan sunnah Rasulullah saw.” (ms 21)

Sumber mazhab Imam Syafie ialah al-Quran dan sunnah. Dituruti oleh ijma dan qiyas. Beliau tidak mengambil pendapat sahabat sebagai sumber mazhabnya kerana ia merupakan ijtihad yang berkemungkinan salah. Beliau juga tidak beramal dengan istihsan yang diterima oleh golongan Hanafi dan Maliki. (ms 21)

Beliau juga telah menolak masalih mursalah dan tidak bersetuju menjadikan amal ahlul Madinah sebagai hujah. (ms 21)

MAZHAB HANBALI

Imam Syafie pula berkata semasa beliau meninggalkan Baghdad menuju ke Mesir, “Aku keluar dari Baghdad dan aku tidak meninggalkan orang yang lebih taqwa dan paling alim di bidang fiqh selain Ibn Hanbal.”

Beliau menerima al-Quran, sunnah, fatwa sahabat, ijma, qias, istishab, masalih mursalah dan dharai’.

Imam Ahmad tidak mengarang kitab fiqh kerana sahabatnya telah menerima mazhabnya berdasarkan perkataan, perbuatan, jawapan-jawapan dan sebagainya.

Beliau telah mengahsilkan al-Musnad dalam hadith, yang mengandungi lebih daripada 40,000 hadith.

Beliau beramal dengan hadith mursal dan hadith dhaif yang boleh meningkat ke darjat hadith hasan, tetapi beliau tidak beramal dengan hadith batil dan mungkar. Beliau mengutamakan hadith mursal dan dhaif daripada qiyas. (ms 23)

MAZHAB ZAHIRI

(Pengasasnya) Abu Sulaiman Daud bin Ali al-Asfahani al-Zahiri.

Asas Mazhab Zahiri ialah beramal dengan zahir al-Quran dan sunnah selama tidak ada dalil yang menunjukkan bahawa yang dikehendaki daripadanya ialah bukan makna yang zahir. Jika tidak ada nas, berpindah kepada ijma dengan syarat hendaklah ia merupakan ijma seluruh ulama. Mereka juga menerima ijma sahabat. Jika tidak didapati nas atau ijma, mereka menggunakan istishab, iaitu al-ibahah al-asliyyah (keharusan sediakala). (ms 25)

MAZHAB SYIAH ZAIDIYAH

(Zaid bin Ali Zainal Abidin bin al-Hussain) Imam golongan Syiah Zaidiyah yang dianggap sebagai mazhab ke-5 selain mazhab yang empat.

Imam Zaid mengutamakan Ali bin Abi Talib daripada sahabar Rasulullah saw yang lain. (ms 26)

MAZHAB SYIAH IMAMIYYAH

Pengasasnya ialah Abu Jaafar Muhammad bin al-Hassan bin al-Farrukh al-Saffar al-A’raj al-Qummi.

Ibn Farrukh ialah pengasas sebenar fiqh Syiah Imamiyyah di Parsi. (ms 27)

MAZHAB IBADIYYAH

Pengasasnya Abul al-Sya’tha’ al-Tab’i Jabir bin Zaid. (ms 28)

FIQH & PERUNDANGAN ISLAM (Al-Fiqh al-Islami wa Adillatuhu al-Juz al-Awwal) oleh Syeikh Wahbah az-Zuhaili. Terjemahan Syed Ahmad Syed Hussain et al. Terbitan DBP-KPM-KL 1995 (cetakan kedua)

http://alexanderwathern.blogspot.com/2011/01/fiqh-dan-perundangan-islam-3.html

PERINGKAT PARA FUQAHA

Mujtahid yang Bebas Berijtihad Sendiri

... ialah mujtahid yang bebas mengadakan kaedah untuk dirinya sendiri. Dia membina fiqh di atas kaedah-kaedah tersebut. Mereka termasuklah para imam yang empat. (ms 31)

Mujtahid Mutlak yang Tidak Bebas Berijtihad Sendiri

... ialah mujtahid yang memiliki syarat-syarat ijtihad yang ada pada mujtahid mustaqil (bersendiri), tetapi dia tidak mencipta kaedah-kaedah sendiri, malah dia mengikut cara salah seorang daripada para imam ijtihad. Jadi sebenarnya mereka muntasib (mengikut) bukan mustaqil (bersendiri).

Kedua-dua tingkat ini telah pupus dan tidak ada lagi. (ms 31)

Mujtahid Muqayyad

... atau disebut juga mujtahid bagi masalah-masalah yang tidak ada nas daripada imam mazhab atau mujtahid al-Takhrij (mujtahid hukum cabang). (ms 31)

Mujtahid Tarjih

... yang memperjelaskan sesuatu pendapat yang dipegang oleh imam mazhab daripada pendapat lain. Atau tarjih antara apa yang dikata oleh imam dan apa yang dikata oleh murid-muridnya ataupun para imam yang lain. (ms 32) (contohnya Imam Nawawi)

Mujtahid Fatwa

... berpegang kuat dengan mazhab, menerima dan menyampaikan kepada orang lain serta memberi kefahaman dalam perkara-perkara yang jelas dan dalam perkara-perkara yang menajdi kemusykilan. Dia membuat perbezaan di antara pendapat yang paling kuat, yang kuat, yang lemah, yang rajih dan yang marjuh. Tetapi dia mempunyai kelemahan dalam menetapkan dalil dan mengemukakan bandingan (qiyas). (ms 32)

ISTILAH-ISTILAH MAZHAB SYAFIE

Al-Azhar = (lebih jelas) yakni yang lebih jelas daripada dua pendapat ataupun lebih, daripada pendapat Syafie rahimahullah. (ms 45)

Al-Masyhur = yakni yang masyhur daripada dua tau lebih pendapat Syafie. (ms 45)

Al-Asah = (yang lebih sah), yakni daripada dua wajah atau lebih bentuk yang telah dirumuskan oleh tokoh-tokoh Mazhab Syafie daripada kata-kata Imam Syafie., berdasarkan kepada prinsip yang telah ditetapkan olehnya atau dipetik dari kaedah-kaedahnya. (ms 46) (Perbezaan pendapat pada perkara yang disebutkan adalah kuat. Lawannya ialah sahih)

Al-Sahih = (Sah). Yakni daripada 2 wajah atau lebih. Tetapi perbezaan pendapat antara tokoh-tokoh mazhab tidak kuat. (ms 46)

PUNCA PERBEZAAN PENDAPAT DALAM KALANGAN FUQAHA

Sesungguhnya perbezaan pendapat antara mazhab dalam Islam adalah rahmat dan member kemudahan kepada ummah. (ms 49)

... (kerana) kedudukan bahasa Arab itu sendiri yang lafaznya adakalanya mengandungi lebih daripada 1 makna. (ms 50)

...(kerana) periwayatan sesebuah hadith dan cara sampainya hadith itu kepada mujtahid sama ada kuat ataupun lemah. (ms 50)

(Kerana) Pegangan mereka kepada sumber perundangan atau untuk menjaga maslahat, keperluan dan adat yang sentiasa berkembang. (ms 50)

... kerana adanya tingkat perbezaan fikiran dan akal manusia dalam memahami nas, cara memetik hokum, keupayaan mengetahui rahsia-rahsia perundangan dan ‘illah-’illah hukum syara’. (ms 50)

KONSEP SEMBAHYANG

Takrif solat, dari segi bahasanya ialah doa. Dari segi adalah ialah semua perkataan dan perbuatan tertentu yang dimulai dengan takbir dan disudahi dengan salam. (ms 507)

Jibril datang dan kata , “Bangun dan sembahyanglah” untuk setiap waktu dalam beberapa hari. (ms 532)

Harus (boleh) melewatkan sembahyang sampai ke akhir waktu... (ms 532)

Mengikut pendapat yang muktamad daripada Mazhab Syafie, adalah sunat azan dan iqamah bagi orang yang solat seorang diri sama ada solat tunai atau qada, biarpun dia mendengar azan di kampung atau masjid, dia boleh mengangkat suaranya (berazan) kecuali di masjid yang terdapat jemaah supaya mengelakkan para pendengar daripada menyangka masuknya wakatu solat yang lain. (ms 551)

Para fuqaha bersepakat tentang enam fardhu atau rukun solat, iaitu al-tahrimah (takbiratul ihram), berdiri, bacaan, rukuk, sujud dan duduk kali terakhir sekadar bacaan tahiyat (tasyahud) sehingga perkataan “’abduhu wa rasuluhu”. (ms 653)

Bacaan Basmalah. Bagi Hanafi bukan sebahagian dari ayat al-Fatihah. (ms 669)

Pakaian merah & kuning makruh untuk lelaki solat. (ms 838)

HUKUM SENTUH QURAN

Kesimpulannya telah berlaku ijmak di kalangan ulama kecuali Daud az-Zahiri bahawa tidak harus bagi seseorang yang berhadas dengan hadas besar menyentuh mushaf. Manakala orang yang berhadas kecil, tidak terdapat dalil sama sekali yang melarangnya daripada menyentuh al-Quran, tetapi kebanyakan ulama fuqaha mengatakan tidak harus. Ibnu Abbas dan Syiah Zaidiyah mengharuskan menyentuh mushaf. (ms 278)

WAJAH WANITA

Walau bagaimanapun harus bagi kaum wanita untuk mencukur muka dan melicinkannya mengikut nas. Mereka juga harus mencantikkan rambutnya dengan memerahkannya ataupun dengan apa-apa cara hiasan. (ms 291)

FIQH & PERUNDANGAN ISLAM (Al-Fiqh al-Islami wa Adillatuhu al-Juz al-Awwal) oleh Syeikh Wahbah az-Zuhaili. Terjemahan Syed Ahmad Syed Hussain et al. Terbitan DBP-KPM-KL 1995 (cetakan kedua)


http://alexanderwathern.blogspot.com/2011/02/fiqh-dan-perundangan-islam-4.html